Vertigo, insanın kendisinin ya da çevresinin hareketi illüzyonudur. Baş dönmesi ile aynı anlamda olan Vertigo bir hastalıktan ziyaze bir semptomdur.
Vertigoyu tetikleyen sebebine bağlı tedavisi de değişmekle birlikte kronikleşmiş vertigonun tedavisinde seçkin ve başarılı yöntem Vestibuler rehabilitasyon‘dur.
İç kulak kristal kaymasının tedavisi birkaç dakika sürerken Kr vertigonun tedavisi genellikle 4-6 hafta kadar sürmektedir.
Vertigoyu oluşturan hastalıkların çokluğuna bağlı olarak vertigo tanısında kullanılan tetkikler de çok fazladır. Hastanın şikayet, öykü ve ön muayene bulgularına göre bu tetkik yelpazesini daraltıyoruz.
İnsanın denge sistemini ölçmek için en önemli tetkikler Postürografi, VNG, VHİT, ve VEMP’ tır.
Vertigo her yaşta görülebiliyor. Ama yaşın ilerilemesiyle vertigo sıklığı artıyor. Bir de Kadınlarda daha sık görülür.
Denge testi Dengemizi sağlayan sistemin bir parçası olan iç kulaktaki denge organımızı çeşitli yöntemlerle uyardığımızda denge sistemizin diğer parçası olan gözdeki yansımasını kaydeden mekanizmaya dayanır.
Tüm insanlarda vertigonun en sık nedeni iç kulak kristaller kaymasıdır (Benign paroksizmal pozisyonel vertigo). Bununla birlikte Mİgrene bağlı vertigo, servikojenik vertigo dediğimiz boyun kaynaklı vertigo gibi hastalıklar kadınlarda daha sık görülmektedir. Ayrıca baş dönmesi veya dengesizlik şikayetleriyle kendini gösteren duygu durum bozukluğu, panik atak, kansızlık gibi sağlık sorunları da kadınların daha sık yakalandığı sorunlardır.
Tabi ki evet. Vestibüler migren veya migrenöz vertigo dediğimiz migren hastalığı şiddetli baş dönmesi ataklarıyla kendini gösterir.
Aslında kahve ve vertigo ile ilişkisini araştıran yapılmış çok çalışma yok. Kafeinin özellikle Meniere hastalığı üzerine olumsuz etkisi biliniyor. Vertigonun diğer türlerinde kafeinin etkisi tam olarak bilinmemektedir. Dolayısıyla vertigo ile seyreden Meniere hastalığı gibi kulak kaynaklı hastalıklar ortaya çıktığı zaman hastalarda kafein kısıtlaması ya da kafeinsiz diyet önerilmekte.
Vestibüler rehabilitasyon periferik ve santral vestibüler sistem hastalıklarında kullanılan, insan beyini ve denge organının adaptif ve kompansatuar mekanizmalarını harekete geçirme yöntemine dayanan tedavidir.
Denge organı bizim iki ayakta rahat yürümemizi sağlayan, ve eğitebildiğimize de ince ip üzerinde gözü kapalı bile yürütecek kadar güçlenebilen iç kulak organımızdır.
Kesinlikle evet. Vücudun tüm diğer organlarında olduğı gibi üzerinde çalışılarak denge organı da eğitilebilir. Bunun en güzel örneiğini gözlerinibağlayarak ip üzerinde yürümeyi başaran cambazlarda görebiliriz.
Denge organı eğitimi düzenli ve sistemik bir şekilde denge organını çalıştıran özel egzersizler ile yapılır.
Vertigo her mevsimde görülebilen bir sorun olsa da, vertigoyu tetikleyen bazı hastalıkların ilkbahar ve sonbahar gibi mevsim geçişlerindeki artması ile vertigo sıklığı da artabiliyor.
Boyun omurlarındaki eklem hastalıkları, travmalar veya boyun kaslarındaki aşırı gerginlik sinirlere bası sonucunda boyundaki reseptörlerden beyine gönderilen pozisyon sinyallerinde anormalliklere ve sonuçta baş dönmesi ve denge bozukluğuna neden olabilmektedir.
Dengemizi sağlama görevi üztlenen beyin, iç kulak, göz ve vücut kas sisteminin birtakım bozuklukları baş dönmesi ve denge bozukluğuna yol açabilir. Bunlardan en sık olarak iç kulak hastalıklarınından kaynaklı vertigo görmekteyiz.
Bertigoya sebep olan hastalıkları sıraladığımızda Vestibuler nörit (denge sinirinin virüs hastalığıveya nezlesi), Migrenöz Vertigo veya vestibüler migren (denge sistemini tutan migren hastalığıdır), Meniere hastalığı (iç kulak tansiyon hastalığı), Vestibulopati (iç kulak ve/veya denge sinirinin bozukluğu), Serebro Vaskular olay (beyin kanaması), Labirentit (iç kulak enfeksiyonu) şeklinde uzayıp giden liste oluşur. Ama toplumda en sık olarak pozisyonel vertigo (iç kulak kristaller kayması), vestibüler nörit ve meniere hastalığı ile karşılaşmaktayız.
Denge laboratuvarı insanın denge sisteminin her parçasını hem tek tek hem de bir bütün olarak incelememize yardımcı olacak teknik donanımı barındıran laboratuvardır. İnsanın denge sistemi hakkında bildiklerimiz artmasıyla ve teknolojinin gelişmesiyle birtakım denge sisteminin ölçümü için cihazlar geliştirilmiştir Onlardan en sık kullanılan ve en başarılı olanları VNG (videonistagmografi), VHIT (Video Head İmpuls Test cihazı), VEMP (vestibular evoced myogenic potensials) ve Postürografilerdir.
İnsanoğlunun herbir iç kulağında üçer adet olmak üzere toplam altı adet bir birine dik açıyla yerleşmiş yarım daire kanallar vardır. Bu kanallar insanın uzaysal baş hareketini algılayarak kafa pozisyonu hakkında beyine gerçek zamanlı bilgi aktarırlar. VHIT (Video Head Impulse Test) ile herbir yarım daire kanalı tek değerlendirilerek fonksiyonu incelenir.
Vertigo teşhis ve tedavi merkezinde detaylı incelemeler yapılarak vertigoya sebep olan hastalığın tanısı konulur. Sonrasında da konulan tanıya göre tedavi ve takip planlaması yapılır. Gereğinde vertigolu hastalara vestibüler rehabilitasyon yapılarak hastalar sağlığına kavuşturulur veya sorunla başa çıkma konusunda eğitim verilir.
Baş dönmesinin tedavisi vertigonun sebebine ve tipine göre değişir. Örneğin en sık görülen iç kulak kristal kayması durumunda birkaç dakika süren basit manevralar yeterli oluyorken 4-6 hafta kadar süren vestibüler rehabilitasyon egzersizleri veya ameliyat veya ilaç tedavisi gerektiren hastalıklar da vardır.
Baş dönmesi neden önemlidir?
Baş dönmesi oldukça sık karşılaşılan, nadir de olsa çok önemli ve acil sağlık sorunlarının belirtisi olabilen, tanı konulması sıklıkla zor olan, hayat kalitesine son derece kötü etkileyen bir semptomdur. Baş dönmesi yaşayan insanlar zamanında hekime görünüp doğru tanı ile uygun tedavi almazlarsa depresyon, baş ağrısı, eklem bozuklukları, düşme ve travma gibi sorunlarla karşılaşma riski artmaktadır. Malesef ki sıklıkla baş dönmesi olan hastalar sorununun çözümü olmadığına inandıkları için düşme riskini haraket kısıtlaması yaparak önlemeye çalışmaktadırlar. Ancak hareketten kaçınmak sorunun çözümü olmadığı gibi uzun vadeli bakıldığında hareketsizlikle ilgili birçok sağlık ve sosyal sıkıntılara sebebiyet vermektedir.
Yatarken baş neden döner?
Yatarken veya yatakta dönerken baş dönmesi yaşıyorsanız büyük olasılıkla pozisyonel vertigo (BPPV) dediğimiz iç kulak kristal kayması sorununuz olabilir. Öyleyse büyük olasılıkla Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurduğunuzda size bazı özellikli hareketleri yaparak sizin sorununuz tamamen çözebilecektir.
Tansiyon baş döndürür mü?
Ani tansiyon oynamaları sıklıkla baş dönmesi veya dengesizlik hissi yaratmaktadır. Ayrıca kronik vestibulopatisi olan hastalarda ani tansiyon yükselmeleri vertigo ataklarına da sebebiyet verebilmektedir. Bu durumda tansiyon kontrol altına alındığında da baş dönmesi devam edecektir ve vestibüler rehabilitasyon tedavisi çok faydalı olacaktır.
Kansızlık baş döndürür mü?
Demir eksikliğine bağlı kansızlığı olan insanlar sıklıkla baş dönmesinden şikayet ederler ancak yaşadıkları genellikle vertigodan ziyade halsizlik, göz kararması, dengesizlik hissidir. Kansızlık tedavisi uygulamaya başlandığında genelde şikayetleri hızla düzelir. Ama bazen B12 vitamin eksikliğine bağlı kansızlık ta olabilir. Bu durumda hastalar vücutta hissizlik uyuşma gibi nörolojik semptomların yanısıra yürürken denge bozukluğu baş dönmesi de yaşayabilirler.
Göz bozukluğu baş döndürür mü?
Göz bizim dengemizi sağlamızda önemli görev üstlendiği için görme ile ilgili sorunlar da denge bozukluğuna hatta mide bulantısına neden olabilirler. Ancak tam anlamıyla bir vertigoya sebep olmaz. Dolayısıyla baş dönmesi şikayeti olan hastaların şikayet ve öyküleri dikkatli şekilde dinlenip yaşadığı sorunun göz ile ilgili olabileceği göz önünde bulunudurulmalıdır. gereğinde Göz hekimi tarafından da değerlendirmesi uygun olabilir.
Uykusuzluk baş döndürür mü?
Uykusuzluk direk baş döndürmese de, vestibüler migren gibi uykusuzluk ve yorgunluktan kötü etkilenen hastalıklar olduğunda vertigo atağı tetiklenebilir.
Dengesizlik nedenleri nelerdir?
Dengesizliğe sebep olan birçok etken vardır onlardan en sık olarak: tansiyon düşmesi, tansiyon yükselmesi, kan şekerinin düşmesi, görme bozuklukları, bazı ilaçlar, kansızlık türleri kronik yorgunluk sayılabilir.
Baş dönmesi uzmanı kimdir?
Baş dönmesi sorunu ile primer olarak Kulak Burun Boğaz uzmanları ilgilense de multidisipliner bir konudur. Nöroloji, fizik tedavi, iç hastalıkları, endokrinoloji Göz hastalıkları gibi bölümlerden destek istenmesi gerekebilir.
Kulak kristallerinin dökülmesi baş dönmesi yapar mı?
Evet. İç kulak kristallerinin kayması baş dönmesinin en sık sbebidir. Yerleşimine göre birkaç çeşidi vardır. Arka yarım daire kanalın tıkanmasına sebep olanı en sık görülen ve en kolay tedavi edilenidir.
Deniz ve uçak yolculuğu baş dönmesi yapar mı?
Deniz yoluluğu geçici olarak baş dönmesi yapabilir. Ancak herhangi bir tedavi gerekmeksizin kendiliğinden geçer.
Depresyon baş dönmesi yapar mı?
Evet kronik duygu durum bozukluğu sıklıkla baş dönmesine yol açar. Ayrıca tedavi edilmeyen vertigo da zaman zamanla depresyona yol açabilir. Dolayısıyla vertigo ile depresyonu sıklıkla birlikte görüyoruz. Bazen hastalarımızda hangisi önce başladığını ayrdetmek zor olabiliyor. Tedavi ederken başarılı olabilmek için her iki soruna yönelik tedavi başlanması da çok önemlidir.
Meniere hastalığı nedir?
Meniere hastalığı (endolenfatik hidrops) endolenf diye isimlendirdiğimiz iç kulak sıvısının basınç düzenlenme bozukluğu ve iç kulak basınç artmasına bağlı şiddetli baş dönmesi, işitme azlığı kulakta dolgunluk ve çınlama şikayetleriyle seyreden hastalıktır. Meinere hastalığı vertigo atakları ile seyreden kornik hastalıktır.
Vertigonun cerrahi tedavisi var mı?
Vertigoya sebep olan bazı hastalıklarda cerrahi tedavi gerekebilir. Örenğin şiddetli ve dirençli meiere hastalığı, perilenf fistülü, kolesteatoma, süpüratif labirentit, otoskleroz cerrahisi sonrası komplikasyonlar cerrahi tedavi gerektirebilir.
Meniere hastalığını arttıran yiyecek ve içecekler nelerdir?
Yüksek miktarda kafein içeren, ve tuzlu gıdalar meniere hastalığını tetikleyebilir.
Tuzlu yiyecekler baş dönmesini arttırır mı?
Tuzlu yiyecekler tansiyonu yükselterek dolaylı yolla veya meniere hastalığını tetikleyerek direk olarak ta baş dönmesini arttırabilirler.
Hamilelikte baş dönmesi olur mu?
Hamilelikte genellikle baş dönmesi şikayetleri artmaktadır. Ancak Hamilelikte baş dönmesinden yakınan hastalar vertigodan ziyade yaşanan fizyolojik değişikliklere bağlı dengesizliktir ve hamileliğin sonlanması ile kaybolmaktadır.
Gebelerde vertigo tedavisi nasıl yapılır?
Gebelikte yaşanan vertigo ataklarında tedavi oalark çok fark arzetmemektedir. Sadece verilen ilaçlar dikkatli ve ksıtlı verilir.