Koku Duyusunda Fonksiyonel MR 

Genel anlamda MR diye bilinen bu işlem, aslında nükleer manyetik rezonans görüntülemedir. Dokudaki hidrojen atomlarının yoğunluklarına ve hareketlerine göre görüntü oluşturur. MR’da radyasyon kullanılmaz, onun yerine manyetik alanla vücuttaki hidrojen atomlarının çekirdeklerindeki proton uyarılır. Alıcılara ulaşan sinyaller bilgisayar analizleriyle siyah beyaz görüntülere Bu amaçla kullanılan manyetik alan 1 - 1,5 Tesla aralığındadır. Bir kıyaslama yapmak gerekirse, dünyanın manyetik alanı (pusulaların iğnesini kuzeye çeviren manyetik alan) 0,5 Gauss düzeyindedir. 1 Tesla, 10.000 Gauss’a eşittir. Dolayısıyla MR cihazında dünyanın manyetik alan gücünün yaklaşık 20 bin katı bir manyetik alan kullanılır.

Bu çok güçlü manyetik alan kontrol altında çalışır. Fonksiyonel MR ise normal MR görüntüleme metodunun bir varyasyonudur. fMRG nin en önemli ve güncel kullanım alanı duyusal-motor ve konuşma merkezlerine yakın kitle lezyonlarında yereli kalitede fonksiyonel haritalandırmanın yapılabilmesine imkan tanımasıdır. fMRG ile klinik çalışmalarda en yaygın ve sık kullanılan görüntüleme yöntemi BOLD tekniğidir. BOLD fMRG tekniğinde oluşan kontrast, olguya uygulanan görev dizisi esnasında elde edilmektedir.

Aktivasyon sinyalinin ana kaynağı özellikle vasküler ağda ve az miktarda perivasküler çevre dokuda meydana gelmektedir. Optimum fonksiyonel anatomik görüntülemede sinyal, mental durumun yeterli olduğu olgularda, aktive etmek istediğimiz alandaki nöronları perfüze eden mikrosirkülasyondan (kapiller ağ) kaynaklanmaktadır.

Günümüzde koku uyarısının etkilerini konu alan araştırmalarda fonksiyonel MR artan bir sıklıkta kullanılmaya başlanmıştır. Gönüllülere güzel (vanilin) ve kötü (bütirik asit) kokuların koklatıldığı bir fonksiyonel MR çalışmasında, güzel kokular sol orta frontal ve sol superior temporal giruslarda belirgin aktivasyon oluştururken, kötü kokular ile sol inferior frontal girusta, sol lingual girusta, sağ putamende, anterior singulat, sağ transvers temporal ve sağ parasentral giruslarda aktivasyon sinyalleri izlenmiştir.

Beyine ulaşan koku bilgisi duygusal ve dürtüsel merkezlerle de etkileşmektedir. Kokuların hafıza için önemli bir uyaran olduğu düşünülmekte ve kokuların anıları canlandırdığı bilinmektedir. Koku uyaranları ve haritalandırma eşleştirmelerinde fonksiyonel MR günümüzde kullanılan en önemli araçlardandır